Ukraińscy bracia w powstaniu. Historia jak z „Szeregowca Ryana”

autor zdjęcia: Centralne Archiwum Wojskowe

źródło: Rzeczpospolita

Szymon Fedorońko (1893–1940) – naczelny kapelan wyznania prawosławnego Wojska Polskiego. Zamordowany w Katyniu 30 kwietnia 1940 r.

autor zdjęcia: ADRIAN GRYCUK / CREATIVE COMMONS ATTRIBUTION-SHARE ALIKE 3.0 POLAND LICENSE

źródło: Rzeczpospolita

Obelisk upamiętniający Szymona Fedorońkę i jego synów: Aleksandra, Wiaczesława i Oresta. Warszawa – w pobliżu soboru metropolitalnego Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny

autor zdjęcia: archiwum rodzinne

źródło: Rzeczpospolita

Trzej bracia Fedorońko chodzili przed wojną do Gimnazjum im. Władysława IV na warszawskiej Pradze. Na zdjęciu od lewej: Orest, Aleksander i Wiaczesław

Bracia Fedorońko zginęli w 1944 r. Jeden w samolocie RAF, dwóch w powstaniu warszawskim. Cztery lata wcześniej oficer NKWD strzelił w potylicę ich ojca w lesie katyńskim. I pewnie dlatego 10 kwietnia 2010 r. prezydent Lech Kaczyński chciał przypomnieć historię tej wyjątkowej rodziny.

W przemówieniu prezydenta Lecha Kaczyńskiego, które miał przygotowane, a którego z wiadomych przyczyn nie zdołał wygłosić w Katyniu, znalazł się następujący fragment: „Są wśród nich (żołnierzy polskich – przyp. red.) bracia i dzieci ofiar Katynia. W bombowcu Polskich Sił Zbrojnych nad III Rzeszą ginie 26-letni Aleksander Fedorońko, najstarszy z synów zamordowanego w Katyniu Szymona Fedorońko – naczelnego kapelana wyznania prawosławnego Wojska Polskiego. Najmłodszy syn, 22-letni Orest, poległ – w szeregach Armii Krajowej – w pierwszym dniu powstania warszawskiego. Jego 24-letni brat Wiaczesław, walczący w Zgrupowaniu AK »Gurt«, ginie 17 dni później”.

Kim była rodzina Fedorońków?

Bez dwóch zdań: obywatelami Rzeczypospolitej o ukraińskich korzeniach. – W domu najpewniej mówili po polsku, ale modlili się i śpiewali po ukraińsku, bo w cerkwi od zawsze obrzędy sprawowane były w językach narodowych – opowiada Aleksandra Adamczewska-Fedorońko, córka Wiaczesława.

Szymon Fedorońko był podpułkownikiem Wojska Polskiego i protoprezbiterem, czyli naczelnym kapelanem wyznania prawosławnego. Urodził się we wsi Czerteż koło Sanoka, był synem Michała, który w czasie I wojny światowej został rozstrzelany przez żołnierzy węgierskich....